پیشتازی مجریان رادیو گفت‌وگو در پاسداشت زبان فارسی | استفاده از کمترین واژ‌گان نامانوس در رادیو گفت‌وگو

 به گزارش جام جم آنلاین از روابط عمومی معاونت صدا، نشست هم‌اندیشی پاسداشت زبان فارسی با حضور رضا کوچک‌زاده تهمتن مدیر شبکه رادیویی گفت‌وگو، محمدجعفر محمدزاده دبیر شورای پاسداشت زبان فارسی معاونت صدا، گویندگان و کارشناس مجریان رادیو گفت وگو در سالن جلسات معاونت صدا برگزار شد. این نشست در ادامه دیگر جلسات هم اندیشی پاسداشت زبان فارسی بود که در رادیوهای ایران، تهران، جوان و ورزش برپا شد.

رضا کوچک‌زاده، مدیر شبکه رادیویی گفت‌وگو با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در حوزه پاسداشت زبان فارسی گفت: پاسداشت زبان فارسی مطالبه همیشگی رهبر معظم انقلاب اسلامی است. همچنین رئیس سازمان صدا و سیما بر ترویج زبان صحیح و معیار تاکید دارد. علاوه بر اینها؛ یکی از رسالت‌های رسانه ترویج و پاسداشت زبان فارسی است، به همین منظور سلسله نشست‌هایی با هدف آسیب‌شناسی، پیگیری دغدغه‌ها، موانع و چالش‌های مجریان برگزار خواهد شد.  

وی در ادامه افزود: گر چه حجم برنامه‌های گفت‌وگو محور در این شبکه بسیار زیاد است اما می‌توان به جای واژه‌های بیگانه و نامانوس از معادل فارسی آن استفاده کرد. البته کار مجریان زمانی بسیار سخت می‌شود که کارشناسان و مهمانان حاضر در برنامه نیز از واژگان نامانوس استفاده می‌کنند. همچنین تخصصی بودن موضوعات برنامه‌ها به ویژه در حوزه‌های سلامت، حقوقی، مسائل اقتصادی و سیاست به گونه‌ای است که یا معادل فارسی ندارند یا اگر بتوان از واژه‌های فارسی هم استفاده کرد، انتقال مفاهیم سخت‌تر است.

زبان فارسی هویت ایرانیان در گذر تاریخ است

محمدجعفر محمدزاده، دبیر شورای پاسداشت زبان فارسی معاونت صدا ضمن قدردانی از پاسداشت زبان فارسی در رادیو گفت‌وگو اظهار داشت: ماهیت رادیو گفت‌وگو نسبت به سایر رادیوها یا حتی تلویزیون بسیار متفاوت است، با توجه به این که گفتار محور است اما رصد برنامه‌های متعدد در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، علمی و... نشان‌دهنده این بود که برنامه‌ها وضعیت مناسبی دارند. درخواستم بر عزم ادامه این مسیر است، چرا که رادیو گفت وگو باید نمونه باشد.

وی با تاکید بر این که چرا باید به پاسداشت زبان فارسی اهمیت داد، صحبت‌هایش را ادامه داد:  اگر به این پرسش که چرا باید زبان فارسی را پاس بداریم، برسیم؛ خواهیم دانست که چه گوهر گرانبهایی داریم. زبان فارسی هویت ایرانیان در گذر تاریخ بوده است. زبان ما آلوده شده و پاک کردن این آلودگی‌ها زمان‌بر است.

محمدزاده با بیان این که زبان محصول اندیشه است که به واسطه سخن به ظهور می‌رسد، عنوان کرد: اگر اندیشه‌ای قوی باشد، زمانی به ظهور می‌رسد که به زبانی قوی بیان شود، چرا که اندیشه به ظهور نرسیده، همچون نیستی است.

دغدغه های مجریان در بیان واژه های نامانوس

در بخشی از این نشست مجریان صحبت کردند. به گفته یکی از مجریان برای برخی واژه‌های اقتصادی که گاهی نامانوس هستند، معادل و جایگزینی وجود ندارد. گاهی هم مهمان برنامه معادل فارسی را در لحظه پیدا نمی‌کند. گوینده دیگری که بیشتر اجرای برنامه‌های حقوقی را بر عهده دارد، افزود: بیشتر واژه‌های حقوقی نامانوس و بیگانه هستند، حقوقدانان هم از همین واژگان استفاده می‌کنند و با حضور در برنامه‌های حقوقی به کار بردن واژه‌های معادل فارسی برای آنها خیلی سخت است. یکی از مجریان ادامه داد: زمانی که دو کارشناس در حال گفت‌وگو هستند، اگر وارد بحث شویم و بخواهیم آن واژه را اصلاح کنیم، علاوه بر این که سخت است، رشته کلام آنها بریده می‌شود.
 یکی دیگر از مجریان معتقد است: ما باید واژه‌های فارسی را ترویج بدهیم، به طوری که مخاطب پس نزند. به نظرم می‌توانیم در کنار استفاده از واژه نامانوس، معنا و معادل فارسی آن هم گفته شود.  

با زبان ملی هویت مشترک پیدا می کنیم

محمدزاده در ادامه ضمن پاسخ به پرسش‌های مجریان تصریح کرد: اگر کسی فکر می‌کند زبان فارسی فقط زبان ارتباط کلامی است، کاملا در اشتباه است، چرا که زبان فارسی چند کارکرد دارد؛ ما به وسیله زبان یک هویت مشترک پیدا کرده ایم، راه دیگری برای پیوند تاریخی جز زبان وجود ندارد. ما با زبان ملی هویت مشترک پیدا می‌کنیم.

وی در ادامه با اشاره به ساحت‌های پاسداری از زبان فارسی افزود: پاسداری از زبان فارسی لایه های محکمی دارد که استفاده از واژگان فارسی یکی از سطحی ترین لایه های آن است. ساحت های پاسداری از زبان فارسی بسیار زیاد است و نباید فقط به کاربرد واژه نامانوس توجه کرد. یکی از ساحت‌های پاسداری از زبان فارسی ساحت نحوی زبان است. یکی دیگر از این ساحت‌ها، ساحت آوایی است که بسیار مهم و باید به آن توجه کنیم. ساحت دیگر ساحت خط است، چرا که تمام اسناد، مکاتبات و متون درسی باید به زبان فارسی باشد. ساحت دیگری از پاسداری زبان ساحت محتواست، کلامی که گفته و نوشته می‌شود، هر چه فاخرتر باشد خودش پاسداشت زبان فارسی است. هر کس متن فاخر تولید کند به پاسداشت زبان فارسی کمک کرده است. علاوه بر اینها؛ ساحت دیگر از ساحت پاسداشت زبان فارسی، ساحت معنایی است که هر واژه‌ای هر کجا یک معنا دارد و اگر در جای خودش به کار برده نشود، آسیب می‌بیند. ساحت دیگر ساحت ادب است، یکی از ویژگی زبان فارسی ادب، احترام و اخلاق است و کسی که رعایت کند به پاسداشت زبان فارسی کمک می‌کند. دیگری ساحت واژگان است، گاهی حتی مکث هم معنی واژه را تغییر می‌دهد .

وظیفه رسانه ملی آموزگاری زبان معیار است

دبیر شورای پاسداشت زبان فارسی معاونت صدا تاکید کرد: زبان فارسی سه ویژگی دارد؛ زمانی که معادل جایگزین داریم، چرا باید از زبان دیگری همچون واژگان عربی به کار ببریم. زبان فارسی به اندازه‌ای توانایی دارد که گاهی نیازی به واژه معادل هم نداریم و می‌توانیم از ترکیب‌سازی استفاده کنیم. ویژگی دیگر زبان فارسی استفاده از وندهای فارسی است، از یک وند اسم جدیدی ساخته می‌شود. ویژگی دیگر زبان فارسی استفاده از متون کهن فارسی است که می‌توانیم واژه‌ها را استخراج کنیم. البته قدرت و توانائی آوایی هم می‌تواند به کمک ما بیاید. این ویژگی‌های زبانی می‌تواند به ساخت واژه به ما کمک کند اما ما باید به واژگانی که فرهنگستان می‌سازد و انتخاب می‌کند، احترام بگذاریم.

محمدزاده در پایان خاطرنشان کرد: وظیفه رسانه ملی آموزگاری زبان معیار است که نباید این وظیفه را فراموش کنیم و باید تلاش کنیم دستاوردهای فرهنگستان زبان وادب فارسی را که مرجع همه ماست، ترویج دهیم. حیات، زندگی و هویت کشور ما زبان فارسی است و نباید اجازه آسیب دهیم. جایی که ممکن به زبان فارسی آسیب بزند قانون مخالف آن است و ما نباید با تهاجم‌ها تعارف کنیم و به پاسداری از زبان فارسی بیشتر توجه کنیم. چرا که پاسداری از زبان فارسی همه جانبه است.